Trong lĩnh vực kinh doanh, “Giải mã thuật lãnh đạo” không chỉ là một quyển sách mà còn là một tài liệu quý giá về chiến lược và cách thức của các nhà lãnh đạo thành công. Tác giả không chỉ trình bày các nguyên tắc cơ bản mà còn đào sâu vào tâm hồn và suy nghĩ của những người lãnh đạo xuất sắc. Bằng cách kể lại những câu chuyện thực tế và cung cấp những phương pháp thực tiễn, cuốn sách này sẽ là nguồn động viên và kiến thức không thể thiếu đối với bất kỳ ai muốn phát triển kỹ năng lãnh đạo của mình.
Thông tin về sách:
- Nguyên tác: Making Sense of Leadership
- Tác giả: Esther Cameron – Mike Green
- Người dịch: Thành Khang – Trung Tín
- Nhà xuất bản: Văn hóa Thông Tin 2013
- Sách gồm: 295 trang
Tóm tắt sách “Giải mã thuật lãnh đạo”
Để hiểu rõ hơn về cách mà những người có thành công đã thể hiện, tác giả đã xác định và tóm tắt 5 vai trò quan trọng của các nhà lãnh đạo thông qua những ý tưởng dễ hiểu và rõ ràng. Qua đó, bạn có cơ hội khám phá tiềm năng lãnh đạo của chính mình.
Phần I – Giới thiệu
1 – Lãnh đạo là một phẩm chất bên trong
Khi bạn bắt đầu đảm nhận vai trò lãnh đạo, mọi người sẽ có những kỳ vọng lớn đối với bạn. Đôi khi, vai trò này được “nội hóa”, có thể do ảnh hưởng của bố mẹ, sếp hoặc một người thầy nào đó mà bạn coi là tấm gương, bạn bắt đầu hành động theo cách mà họ đã làm. Nhưng cũng có thể bạn chưa có tấm gương, và bạn đang phải “tự nhập”, tức là phát triển phẩm chất lãnh đạo của riêng bạn từ bên ngoài.
Để xác định 5 vai trò then chốt mà người lãnh đạo cần phải có, chúng tôi đã khám phá ra những vai trò cốt lõi mà các nhà lãnh đạo thành công thường đảm nhận một cách nghiêm túc để đảm bảo mọi thứ diễn ra theo ý muốn.
2 – Tổng quan về năm vai trò quan trọng
a. Người kích thích mạnh mẽ: Đặc điểm để nhận biết người này là họ thường đặt ra những câu hỏi sâu sắc, tinh tế và phát hiện ra những điều bất thường. Họ làm việc tốt trong các tình huống khó khăn, áp lực hoặc khủng hoảng. Những người kích thích mạnh mẽ như Hilary Clinton, Alex Ferguson, Alan Sugar.
b. Người tạo động lực có tầm nhìn: Đặc điểm để nhận biết những người này là họ vẽ ra một bức tranh hấp dẫn về tương lai, kích thích và thu hút người khác. Thông qua việc tham gia vào các nhóm, họ giao tiếp một cách lôi cuốn, luôn ở bên cạnh bạn bè và đồng nghiệp. Họ hoạt động tốt nhất trong bối cảnh có sự chuyển đổi, sẵn sàng đối mặt với rủi ro. Như Tony Blair, Howard Schultz, Anita Roddick.
c. Người kết nối thận trọng: Đặc điểm để nhận biết những người này là họ củng cố và thiết lập các quy tắc đơn giản, tập trung vào việc ảnh hưởng đến các hoạt động phức tạp và kết nối mọi người. Thông qua việc giới thiệu mọi người với nhau, họ giải thích mục tiêu và ranh giới, cung cấp thông tin về các bên liên quan. Người kết nối thận trọng làm việc tốt nhất trong bối cảnh biến đổi phức tạp, tinh thần suy thoái, và kết nối các đối tác. Như Richard Branson, Tim Smit, Sven-Goran Eriksson.
d. Người thực hiện kiên quyết: Đặc điểm để nhận biết người này là họ kiên trì theo đuổi kế hoạch, chỉ đạo đến khi hoàn thành. Họ thường dành thời gian để nghiên cứu kế hoạch, huấn luyện nhân viên, ảnh hưởng đến khách hàng và theo dõi tiến độ thực hiện. Họ hoạt động tốt nhất trong các dự án quyết định, xây dựng luật lệ, và thay đổi công nghệ. Như Vladimir Putin, Michael Dell, Gordon Brown.
e. Người sáng tạo thông minh: Đặc điểm để nhận biết người này là họ là những kiến trúc sư, nhà thiết kế, có những ý tưởng độc đáo, tạo ra cơ cấu tổ chức. Họ thường dành thời gian để suy nghĩ, đọc sách, trao đổi ý kiến, và vẽ ra các kế hoạch. Họ hoạt động tốt nhất trong các tình huống biến đổi tổ chức, chiến lược xa, và quy trình phức tạp. Như George Soros, Bill Gates, Albert Einstein.
3 – Đạt được 5 vai trò
Những nhà lãnh đạo thành công làm gì?
Nghiên cứu về lãnh đạo từ những năm 1940 cho thấy rằng, lãnh đạo thành công phụ thuộc vào các đặc điểm cá nhân và tính cách của người lãnh đạo. Năm 1985, Blake đã phát hiện ra rằng nhà lãnh đạo tập trung vào nhiệm vụ hơn là tập trung vào con người. Năm 1970, John Adair đã chứng minh rằng lãnh đạo là một kỹ năng có thể được đào tạo, không phải là khả năng bẩm sinh. Mô hình lãnh đạo tập trung vào ba lĩnh vực chính: thực hiện nhiệm vụ, quản lý nhóm, và quản lý cá nhân.
Năm 1994, Bennis đã chứng minh rằng các nhà quản lý và các nhà lãnh đạo là hai thực thể hoàn toàn khác nhau. Theo ông, nhà quản lý là người thực thi, duy trì, kiểm soát và làm cho mọi thứ trở nên hiệu quả. Trong khi đó, nhà lãnh đạo là người đổi mới, phát triển, sáng tạo, có tầm nhìn và làm cho mọi thứ trở nên thích hợp.
Những gì các nhà lãnh đạo thành công quan tâm?
Chúng tôi tin rằng, vai trò lãnh đạo tập trung vào sự thay đổi hơn là chỉ nhìn vào kỹ năng quản lý doanh nghiệp, dựa trên 5 lĩnh vực cần phải đạt được sau:
Cảm giác không an: Một phần quan trọng của sự thay đổi là việc tạo ra một cảm giác khẩn trương và một thách thức mạnh mẽ.
Khích lệ động viên: Biết cách sử dụng tối đa tài năng và nguồn lực trong tổ chức, truyền cảm hứng, động viên và khích lệ mọi người để đưa tổ chức đi lên.
Khả năng kết nối: Khuyến khích sự tự tổ chức hơn là áp đặt, xây dựng một môi trường giao tiếp trong cộng đồng nội bộ.
Thực hiện dự án: Khả năng của nhà lãnh đạo cần phải được thể hiện trong việc thực hiện các dự án quan trọng, đảm bảo tất cả các nguồn lực cần thiết được quản lý một cách đúng thời gian, đúng dự toán và đạt chất lượng.
Thiết kế: Khơi gợi trí tuệ trong nhân viên, quá trình sáng tạo và thiết kế được đánh giá kỹ lưỡng và khả thi, đảm bảo một chiến lược bền vững và chặt chẽ.
Cuối cùng, chúng tôi dựa vào những nhà lãnh đạo thành công, đóng góp từ đồng nghiệp và khách hàng để kết luận rằng, vai trò của nhà lãnh đạo được thể hiện thông qua 5 khía cạnh (đã được giới thiệu trong phần I, chương 2).
Phần II – Tìm hiểu 5 vai trò
1 – Người kích thích mạnh mẽ
Hiểu biết sâu sắc về vai trò này
Người kích thích mạnh mẽ là những nhà lãnh đạo nhận ra các vấn đề và nêu bật chúng, đồng thời tạo ra áp lực và căng thẳng đủ để đảm bảo các thách thức được vượt qua. Họ có khả năng đặt ra những câu hỏi sắc bén, giúp làm sáng tỏ các tình huống căng thẳng và xung đột để tạo điều kiện cho sự đổi mới.
Họ có can đảm để vượt qua những khó khăn khó nói bằng cách sử dụng lời nói. Họ có khả năng nhìn thấu mọi thứ dưới bề mặt. Thông qua sự can thiệp tối thiểu, họ có thể thay đổi hướng di chuyển của mọi thứ.
Trái tim và tinh thần
Người kích thích mạnh mẽ quan tâm sâu sắc đến việc thúc đẩy mọi người hành động theo đúng đạo đức. Họ trân trọng phẩm chất này ở người khác. Thường thể hiện sự trung thực và thẳng thắn một cách kiên quyết và rõ ràng. Họ coi trọng khả năng phá vỡ các ranh giới và đương đầu với xung đột như một phương tiện để đạt được mục tiêu đã được thống nhất.
Trải nghiệm bên trong
Người kích thích mạnh mẽ thường tách biệt bản thân khỏi tình huống và đánh giá nó một cách khách quan, phân tích những gì không hiệu quả, những gì cần được thách thức, và sau đó đánh giá phản ứng của mọi người.
Họ có khả năng tự quản lý, vì họ nhận ra rằng tạo ra căng thẳng hoặc áp lực quá mức có thể có tác dụng ngược lại. Họ đã thành công trong việc áp dụng các biện pháp giải quyết xung đột. Họ tin rằng nếu xem xét một cách cẩn thận, cuộc xung đột có thể dẫn đến kết quả tích cực. Họ cũng có thể đối mặt với sự tức giận hoặc nỗi sợ hãi của người khác bằng sự điềm tĩnh và quyết đoán.
Biểu hiện bên ngoài
Người kích thích mạnh mẽ thường đi thẳng, luôn hoạt động tích cực, không thể ngồi yên trong thời gian dài, và thường quan sát về phía trước. Họ hoạt động tốt trong các tình huống căng thẳng. Họ cảm thấy thoải mái với sự xáo trộn và tranh luận. Trong các cuộc trao đổi không linh hoạt, họ hướng mọi người tập trung vào việc làm đúng.
Tuy nhiên, họ có thể mất kiểm soát đôi khi, tạo áp lực quá mức cho bản thân và người khác, có thể biến họ trở thành người khó chịu và cứng nhắc.
Khía cạnh tổ chức của vai trò
Người kích thích mạnh mẽ chỉ cần tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của tổ chức để không mất đi khả năng chịu đựng của mình đối với các quan điểm khác nhau. Trong một tổ chức, có niềm tin rằng thay đổi sẽ hiệu quả nhất khi được thực hiện, kiểm soát và quản lý đúng cách, đúng người và đúng vị trí.
2 – Những Người Tạo Động Lực với Tầm Nhìn
Hiểu biết Sâu Sắc về Vai Trò
Những người tạo động lực với tầm nhìn bắt đầu bằng cách đề xuất một tương lai có thể xảy ra và nhanh chóng khuyến khích người khác tham gia. Họ tạo kết nối với mọi người một cách nhanh nhẹn và tự nhiên, mang lại tầm nhìn mạnh mẽ và lâu dài để thúc đẩy người khác tham gia. Họ là mẫu hình, truyền cảm hứng và động lực, sở hữu lòng quyết tâm và niềm tin vững chắc, luôn lạc quan và đầy sức sống, kích thích người khác đi theo.
Trải Nghiệm Bên Trong
Những người tạo động lực với tầm nhìn luôn mơ về tương lai với sự chắc chắn và sự tích cực. Họ tập trung và lạc quan về những gì sắp tới. Họ suy nghĩ về cách thức làm điều gì đó một cách đặc biệt. Sức mạnh của những ý nghĩ tích cực sẽ thúc đẩy họ tiến lên phía trước.
Biểu Hiện Bên Ngoài
Họ toát lên sức sống từng bước chân và thường luôn nở nụ cười. Sự hiện diện của họ gần như không thể bị bỏ qua. Họ thường chạm vào tay hoặc vai của người khác khi trò chuyện, thể hiện sự nhiệt tình hoặc sự tán thành. Họ tạo ra một không khí “đầy hứng khởi” mà người khác thực sự cảm thấy có thể đạt được. Tuy nhiên, năng lượng vô hạn và sự yêu cầu không ngừng của họ có thể ảnh hưởng đến cảm giác hạnh phúc.
Tấm Lòng và Tâm Hồn
Những người tạo động lực với tầm nhìn mang lại năng lượng cho tổ chức. Họ sẵn lòng đảm đương những nhiệm vụ quan trọng. Họ thích những ý tưởng sáng tạo, và họ thích biểu đạt những ý tưởng của mình một cách mới mẻ và cuốn hút. Họ đánh giá cao những người có cách tiếp cận tích cực và nhiệt huyết.
Khía Cạnh Tổ Chức của Vai Trò
Những người tạo động lực với tầm nhìn cần đảm bảo rằng tầm nhìn của họ được kết nối một cách vững chắc với chiến lược, mục tiêu và kế hoạch dự án. Một trong những đặc điểm của họ là khả năng biến vấn đề thành cơ hội, tái cấu trúc sự kiện một cách tích cực và nhìn nhận cuộc sống với tinh thần lạc quan. Họ cũng giúp mọi người hiểu rõ hơn về tương lai và “nếu như…”
3 – Người Kết Nối Thận Trọng
Hiểu Biết Toàn Diện về Vai Trò
Người kết nối thận trọng tác động đến mọi người một cách điềm đạm và tỉnh táo. Họ luôn giữ mọi người tập trung vào những vấn đề chiến lược quan trọng. Họ luôn muốn mọi người hiểu rõ hơn về thực tế của một tình hình. Họ thường gợi ý rằng việc kết nối là một chiến lược ưu tiên để ngăn chặn sự phân mảnh trong hoạt động.
Tấm Lòng và Tâm Hồn
Người kết nối thận trọng luôn cố gắng kết nối mọi người lại với nhau vì một mục đích rõ ràng, đồng thời đánh giá cao sự hợp tác này. Sự bình tĩnh giúp họ thể hiện tính chân thật của mình.
Trải Nghiệm Bên Trong
Người kết nối thận trọng không bao giờ chán chường với việc hòa nhập mọi người với nhau. Họ quan tâm đến việc hiểu rõ sự quan tâm của người khác và cân nhắc chúng một cách khách quan để tìm ra lợi ích và năng lượng cần thiết để thúc đẩy mục tiêu và chiến lược chung.
Họ cũng biết cách giữ bình tĩnh khi gặp vấn đề. Kinh nghiệm đã dạy cho họ cách tốt nhất để thúc đẩy sự thay đổi là khuyến khích mọi người trao đổi.
Biểu Hiện Bên Ngoài
Tư thế của họ tỉnh táo và thoải mái. Họ không ngồi rung đùi hoặc ngồi uể oải. Họ luôn giữ ánh mắt thiện cảm với mọi người và tôn trọng không gian của họ. Họ có khả năng kiểm soát cảm xúc của mình để tập trung vào việc của người khác, đặc biệt là khả năng truyền đạt trực tiếp.
Tuy nhiên, việc kết nối và đối phó với sự rắc rối có thể khiến họ không có đủ thời gian để hoàn thành những hành động ngắn hạn cần thiết.
Khía Cạnh Tổ Chức của Vai Trò
Người kết nối thận trọng cần tuân thủ các nguyên tắc tổ chức cơ bản mà không mất đi khả năng chia sẻ quyền lực và phát triển. Họ cần phải đầy năng lượng và suy nghĩ sáng suốt. Họ luôn khuyến khích các cuộc trò chuyện diễn ra để tạo ra sự hiểu biết chung về những vấn đề cần giải quyết.
4 – Người Thực Hiện Kiên Quyết
Hiểu Biết Toàn Diện về Vai Trò
Người thực hiện kiên quyết đảm bảo mọi công việc đều được hoàn thành. Họ được biết đến với khả năng tập hợp người khác để tham gia vào các kế hoạch. Họ rất logic, có khả năng lập luận, và chiến thuật đầu tiên của họ là làm yếu đi những người phản đối bằng lý lẻ, đầy sức thuyết phục. Họ luôn duy trì liên kết với tiến trình liên quan đến nhiệm vụ, trao đổi thông tin với các nhóm liên quan theo kế hoạch rõ ràng, tỉ mỉ.
Tấm Lòng và Tâm Hồn
Người thực hiện kiên quyết đánh giá cao sự trung thành với một kế hoạch hoặc mục tiêu đã được thống nhất. Họ rất trung thực và hoàn toàn đáng tin cậy, vững vàng và có đạo đức cao trong công việc. Họ không nhất thiết đánh giá cao tốc độ, mà thay vào đó, họ trân trọng sự kiên nhẫn, nhẫn nại và hiệu quả. Họ không ngại đối mặt với áp lực nếu họ nhận thấy mọi người không đủ nỗ lực. Tuy nhiên, họ tôn trọng đóng góp của mọi người và luôn hỗ trợ đồng nghiệp.
Biểu Hiện Bên Ngoài
Những người thực hiện kiên quyết dành nhiều thời gian để tập trung hoàn toàn vào công việc, hướng về phía trước, duy trì sự tiếp xúc bằng ánh mắt, đảm bảo rằng cuộc họp được theo dõi chặt chẽ. Họ sẵn sàng chuyển sang công việc tiếp theo ngay khi đạt được sự đồng thuận. Tuy nhiên, họ có thể hơi quá mạnh mẽ nếu gặp phải trở ngại không lường trước, thường muốn một giải pháp tạm thời, một kế hoạch rõ ràng hơn. Tùy thuộc vào tình huống, họ có thể tạm thời đẩy mọi việc tiến lên và vượt qua những trở ngại.
Khía Cạnh Tổ Chức của Vai Trò
Người thực hiện kiên quyết cảm thấy tự tin nhất khi làm việc trong một môi trường có cấu trúc. Họ cố gắng loại bỏ sự cách biệt bằng cách tạo ra các cơ hội được lên kế hoạch cẩn thận, tạo điều kiện cho mọi người giao tiếp một cách hiệu quả mà không gặp trở ngại. Họ có thể gặp khó khăn với sự quá mạnh mẽ với các nhà quản lý, công nhân hoặc quá khắc khe với khách hàng. Họ cần chú ý khám phá mục tiêu rõ ràng và thích hợp thông qua việc trao đổi thông tin trong các chu trình phản hồi.
5 – Người Sáng Tạo Thông Minh
Hiểu Biết Toàn Diện về Vai Trò
Người sáng tạo thông minh dẫn dắt bằng cách xây dựng một chiến lược rõ ràng dựa trên tư duy sâu sắc. Họ được coi là những nhà chiến lược nguyên tắc và những người thiết kế các kế hoạch to lớn. Họ tập trung và sử dụng thông tin thu thập được ở hiện tại để hình thành tầm nhìn và chiến lược cho tương lai. Họ đặt mức độ quan trọng cao vào sự sâu sắc và tính chính xác của ý tưởng, không phải suy nghĩ cạn lời. Họ quan tâm đến việc phát triển sự tinh thông và năng lực, vì vậy họ cũng nhận ra rằng học hỏi là một quá trình không ngừng sẽ thúc đẩy ra những ý tưởng mới.
Tấm Lòng và Tâm Hồn
Người sáng tạo thông minh đánh giá cao các khái niệm và ý tưởng. Họ được xem là những nhà thiết kế đáng tin cậy và thành thạo trong một thế giới mới. Họ đánh giá cao những người chuyên sâu trong lĩnh vực chuyên môn và có kỹ năng cao trong lĩnh vực của họ.
Trải Nghiệm Bên Trong
Người sáng tạo thông minh dành thời gian để xem xét tình hình. Họ luôn cố gắng xây dựng các kịch bản tương lai, nơi họ có thể dẫn dắt mọi người một cách tự tin. Họ rất giỏi kiểm soát cảm xúc của mình. Thậm chí họ có thể khó tiếp cận được với cảm xúc của chính mình. Họ có thể thiên vị cho thế giới nội tâm hơn là thế giới bên ngoài.
Biểu Hiện Bên Ngoài
Người sáng tạo thông minh thường đi lại một cách đều đặn và có vẻ trầm ngâm, đôi khi họ dường như chìm sâu vào suy nghĩ của họ. Họ có thể gặp khó khăn khi phải nhìn thẳng vào mắt người khác, có lẽ do bị phân tâm bởi một cái gì đó. Họ quyết đoán khi đã suy nghĩ qua mọi điều. Họ ưa chuộng sự minh bạch của chiến lược về con người. Tuy nhiên, đôi khi họ có thể quên đi nhu cầu, mong muốn và cảm xúc của người khác.
Khía Cạnh Tổ Chức của Vai Trò
Người sáng tạo thông minh có khả năng thích ứng với môi trường biến đổi. Họ có thể nhìn thấy vấn đề trong tầm nhìn của mình và giải quyết nó, sau đó phân tích các yếu tố nội bộ để xây dựng chiến lược.
Phần III – Nghiên cứu
1 – Những vai trò của các nhà lãnh đạo trong tổ chức
Vai trò của người kết nối thận trọng được đánh giá cao trong việc thay đổi tổ chức toàn diện, nhưng ít có ích trong việc điều chỉnh hướng của tổ chức.
Những nhà lãnh đạo thành công thường kết hợp vai trò của người tạo động lực có tầm nhìn với vai trò của người kết nối thận trọng.
Vai trò của người xúc tác mạnh, người thi hành kiên quyết và người kiến tạo khôn ngoan thường được sử dụng ít hơn.
Tuy nhiên, khi được sử dụng một cách kết hợp, vai trò của người xúc tác mạnh và người thi hành kiên quyết có thể đạt được hiệu quả lớn.
Mối tương quan giữa vai trò của người xúc tác mạnh và người kiến tạo khôn ngoan là đối nghịch; khi một vai trò được sử dụng nhiều hơn, vai trò còn lại thường được sử dụng ít hơn.
Nhiều nhà lãnh đạo cho rằng vai trò của người kết nối thận trọng là phương pháp lãnh đạo phổ biến nhất mà họ ưa thích. Khi quan tâm đến việc phát triển kỹ năng lãnh đạo, họ thường tập trung vào tư duy chiến lược và ảnh hưởng, thay vì xử lý các thách thức cụ thể hơn. Do đó, họ ít sử dụng vai trò của người xúc tác mạnh, người thi hành kiên quyết và sau đó là người tạo động lực có tầm nhìn.
Một số nhà lãnh đạo tin rằng vai trò của người tạo động lực có tầm nhìn là mô hình lãnh đạo hấp dẫn nhất. Đây là một trong những mô hình phổ biến nhất, tiếp theo là vai trò của người kiến tạo khôn ngoan.
Vai trò của người thi hành kiên quyết và người xúc tác mạnh không đảm bảo sẽ tạo ra những nhà lãnh đạo xuất sắc, trừ khi kết hợp với các vai trò khác.
Tuy nhiên, những nhà lãnh đạo thành công thường sử dụng cả năm vai trò này ở các mức độ khác nhau, phù hợp với thời điểm và hoàn cảnh cụ thể.
2 – Khi nào cần đến các vai trò lãnh đạo?
Tái cơ cấu
Khi một tổ chức trải qua tái cơ cấu, đôi khi điều đó mang lại nhiều khó khăn. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng xấu xa, có khi nó giúp tăng hiệu suất. Trong những trường hợp như vậy, vai trò của người tạo động lực có tầm nhìn là cần thiết để tạo động lực cho tương lai.
Vai trò của người kết nối thận trọng là quan trọng, giúp đặt ra mục tiêu mới và nhận được sự đồng thuận.
Trong quá trình tái cơ cấu, người thi hành kiên quyết đóng vai trò quan trọng để đảm bảo kế hoạch được thực hiện đúng thời gian. Vai trò của người kiến tạo khôn ngoan cũng quan trọng nhưng thường được đánh giá thấp.
Khủng hoảng
Khi một tổ chức đối mặt với khủng hoảng, thường quá muộn để cứu vãn mọi thứ. Tuy nhiên, nếu có thể dự báo và ứng phó trước, mọi việc sẽ dễ dàng hơn.
Trong trường hợp này, người xúc tác mạnh, người kết nối thận trọng và người thi hành kiên quyết là những vai trò quan trọng nhất. Người tạo động lực có tầm nhìn và người kiến tạo khôn ngoan có thể giúp giảm thiểu những tác động tiêu cực.
Thay đổi công nghệ dẫn dắt
Trong quá trình thay đổi này, các vai trò quan trọng là người thi hành kiên quyết, người kết nối thận trọng và người kiến tạo khôn ngoan. Vai trò của người kết nối thận trọng trở nên quan trọng hơn vì công nghệ phức tạp hơn.
Tái cơ cấu quy trình
Tái cơ cấu quy trình có nhiều hình thức khác nhau, từ sự thay đổi từ trên xuống cho đến các phương pháp tuyến đầu. Vai trò của người kết nối thận trọng và người thi hành kiên quyết là quan trọng nhất trong việc lãnh đạo công việc này.
Sáp nhập, thâu tóm và tiếp quản
Những cuộc sáp nhập, thâu tóm và tiếp quản thường gặp nhiều vấn đề. Vai trò của người tạo động lực có tầm nhìn hữu ích để kết nối đội ngũ mới, vai trò của người kết nối thận trọng có thể hỗ trợ trong quá trình hợp nhất. Vai trò của người thi hành kiên quyết và người kiến tạo khôn ngoan cũng rất quan trọng. Trong trường hợp này, vai trò của người xúc tác mạnh ít quan trọng hơn do sự kiện lớn đã xảy ra.
Phát triển một doanh nghiệp mới
Vai trò của người tạo động lực có tầm nhìn là quan trọng nhất trong việc hình thành và phát triển một doanh nghiệp mới. Đây là vai trò tích cực nhất, thúc đẩy đam mê và sự tham gia cũng như tạo ra các kết nối trong ngành kinh doanh.
Thay đổi rõ ràng và thay đổi phức tạp trên diện rộng
Có sự khác biệt rõ ràng giữa các vai trò lãnh đạo cần thiết trong việc điều hành các quá trình thay đổi được xác định rõ ràng (như giới thiệu sản phẩm công nghệ dẫn đầu hoặc cải thiện chuỗi cung ứng). Vai trò của người kiến tạo khôn ngoan, người thi hành kiên quyết và người xúc tác mạnh trở nên quan trọng.
Trong khi các vai trò lãnh đạo cần thiết trong việc đối mặt với các thay đổi phức tạp trên diện rộng (như thay đổi văn hóa hoặc chuyển đổi toàn bộ tổ chức) là người tạo động lực có tầm nhìn, tiếp theo là người kết nối thận trọng và sau đó là người kiến tạo khôn ngoan.
Phần IV – Mở rộng danh mục vai trò
1 – Tự đánh giá
Trong 10 câu hỏi sau đây, bạn đề cập đến cách bạn tiếp cận và giải quyết vấn đề theo quan điểm cá nhân của mình. Sau đó, so sánh sự ưa thích của bạn với đặc điểm của từng vai trò được phân tích ở phần II, từ đó bạn sẽ nhận ra vai trò nào phù hợp nhất với mình và vai trò nào không phù hợp.
- Khi sếp yêu cầu bạn thuyết trình tại hội nghị quản lý thường niên để thuyết phục mọi người tham gia vào một quá trình cải thiện kinh doanh mới mà nhóm của bạn đã áp dụng thành công, bạn sẽ tiếp cận như thế nào?
- Trong trường hợp một trong những dự án mà bạn đang phụ trách có nguy cơ không theo kịp tiến độ, bạn sẽ đưa ra biện pháp nào?
- Một cuộc tranh cãi lớn xảy ra giữa hai đồng nghiệp lãnh đạo nhóm của bạn, làm suy yếu sự hợp tác và thất bại trong việc giải quyết những vấn đề tổ chức quan trọng. Bạn sẽ làm gì để giải quyết tình huống này?
- Khi một số khách hàng của bạn báo cáo về các vấn đề lớn về chuỗi cung ứng, bạn sẽ xử lý tình huống như thế nào?
- Sau khi được thăng chức lên vị trí quản lý dịch vụ và phụ trách một nhóm bị đánh giá là có hiệu suất kém, bạn sẽ thực hiện như thế nào để tiếp quản nhóm?
- Một thành viên có nhiều kinh nghiệm trong nhóm sẽ nghỉ hưu trong 6 tháng tới, bạn sẽ đưa ra phương án nào để giải quyết tình hình này?
- Khi bạn và nhóm quyết định rằng đây là thời điểm lý tưởng để có một ngày dã ngoại để thảo luận về chiến lược, bạn sẽ lựa chọn các hoạt động nào?
- Một đối tác quan trọng vừa thông báo về hướng dẫn mới về chất lượng sản phẩm mà bạn chưa biết. Bạn sẽ làm gì để giải quyết vấn đề này?
- Bạn làm việc tại Anh và đối tác ở Đức đang sử dụng một công cụ trực tuyến tuyệt vời để theo dõi việc bán hàng, bạn sẽ phản ứng ra sao?
- Sếp của bạn là người yêu cầu khắt khe và thường xuyên chỉ trích. Bạn sẽ xử lý tình huống này như thế nào?
2 – Làm thế nào để đảm nhận một vai trò mới?
Để tiếp quản một vai trò mới, việc hiểu rõ bản thân là cần thiết. Bạn cần phải sử dụng tất cả kinh nghiệm và kỹ năng của mình nếu muốn thành công trong một vai trò mới.
Hãy đặt ra những câu hỏi quan trọng như bạn là ai? Bạn đại diện cho điều gì? Bạn nghĩ và cảm nhận thế nào? Điều gì thu hút bạn? Để hiểu rõ về bản thân, hãy xem xét kỹ mô tả của 5 vai trò lãnh đạo và nhận ra vai trò nào bạn đã làm chủ được tốt nhất.
Việc thực hiện một vai trò là quá trình dựa trên cảm nhận hơn là nghiên cứu về hành vi của một người cụ thể. Hãy học cách thúc đẩy bản thân từ bên trong trước khi muốn áp dụng một vai trò cụ thể.
Ví dụ: Hãy tưởng tượng một tình huống khó khăn nơi bạn phải đảm nhận vai trò Người xúc tác mạnh. Hãy suy nghĩ về những kết quả tích cực có thể xảy ra và thuyết phục một người bạn hoặc đồng nghiệp rằng những kết quả đó là hoàn toàn có thể. Hãy quay trở lại phần II và áp dụng cách suy nghĩ tương tự cho từng vai trò.
3 – Mặt tối
Khi bạn đảm nhận một vai trò lãnh đạo, mối quan hệ với mọi người thường trở nên phức tạp hơn. Dù bạn có thể giữ được nhiều bạn bè, nhưng cũng có khả năng mất đi một số. Họ có thể nuôi hy vọng cao và lo lắng về bạn. Đồng thời, trong bạn, có điều gì đó được gọi là “mặt tối của lãnh đạo”. Đó là một phiên bản không thường hoặc cực đoan của bạn, thể hiện qua từng vai trò. Ví dụ, sự tự tin có thể trở nên kiêu căng; sự quyết đoán có thể biến thành bảo thủ; tính kiên nhẫn có thể trở thành cứng đầu… Do đó, bạn cần phải nhìn nhận những khía cạnh không được tỏ ra của bản thân, bằng cách tự kiểm tra cách bạn tương tác với người khác, đảm bảo mặt tối không chiếm ưu thế.
Người xúc tác mạnh có thể thể hiện sự quan tâm đến việc phá vỡ mọi thứ hơn là việc xây dựng mọi thứ. Họ có thể thiếu kiên nhẫn và không muốn suy nghĩ cẩn trọng. Vì vậy, để đạt được sự cân bằng, họ cần lắng nghe và nhận phản hồi từ những người họ tương tác.
Người tạo động lực có tầm nhìn đôi khi quá lạc quan và không muốn nghe những ý kiến tiêu cực. Đôi khi họ quá cực đoan và để lại phía sau những người không đồng tình. Do đó, họ cần duy trì sự cân bằng giữa tích cực và thực tế.
Người kết nối thận trọng có thể không tập trung vào mục tiêu hàng ngày, mà chỉ chú trọng vào việc tạo sự cần thiết để tất cả mọi người tham gia. Họ chỉ nhìn thấy ý nghĩa và sự kết nối ở những nơi có lẽ không tồn tại. Vì vậy, họ cần đảm bảo sự cân bằng giữa quan tâm đến kết nối của tổ chức và sự cần thiết về sự thực tế.
Người thi hành kiên quyết đôi khi thúc ép người khác theo một giải pháp không khả thi, không sẵn lòng thích nghi với thay đổi. Họ có thể mất mục tiêu và chỉ đưa ra những mảnh ghép không đầy đủ. Để cân bằng, họ cần thực hành sự thành thật, nhìn nhận khả năng và bối cảnh.
Người kiến tạo khôn ngoan có thể trở nên tê liệt vì ám ảnh phải làm cho mọi thứ phù hợp với quan điểm của họ. Họ có thể trở nên ngạo mạn hoặc chỉ trích những ý kiến của người khác. Vì vậy, để cân bằng, họ cần gặp gỡ và trao đổi với mọi người, coi các quyết định và chiến lược không hoàn hảo là cơ hội để học hỏi.
Phần V – Áp dụng 5 vai trò trong thực tế lãnh đạo
1 – Bài tập hữu ích cho đội nhóm
Các buổi hội thảo, các khóa học phát triển quản lý truyền thống, giúp các tham gia định rõ những vai trò cần phát triển, mang lại cơ hội học tập từ cả phản xạ lẫn hành động.
Có thể đưa ra các tình huống như:
- Bạn muốn đồng đội và đối tác đồng lòng.
- Bạn muốn thúc đẩy sếp của bạn đầu tư vào một kế hoạch mới cho các bộ phận.
- Bạn muốn truyền cảm hứng cho nhóm tình nguyện viên. Hoặc yêu cầu những người tham gia khóa học suy ngẫm về:
- Cuộc họp quan trọng gần đây của họ.
- Cuộc khủng hoảng công việc mà họ vừa trải qua.
- Ý kiến về sếp hiện tại.
- Ý kiến về sếp trước đó.
- Ý kiến về đối tác/bạn đồng hành tốt nhất.
- CEO.
- Đối thủ cạnh tranh trong công việc hoặc cuộc sống…
Mỗi vấn đề, sự kiện, nhân vật đều được đánh giá qua ống kính của 5 vai trò, điểm mạnh, điểm yếu, cũng như quan điểm cá nhân của bạn và những người học khác, trước khi đưa ra kết luận.
Cách thực hiện có thể là trả lời các câu hỏi, tạo biểu đồ thể hiện vai trò cá nhân. Mỗi nhóm trình bày phác thảo tốt nhất và dành thời gian cho việc chia sẻ ý kiến về các bài tập đã thực hiện.
2 – Các vai trò trong hành động
Lãnh đạo không chỉ là về việc duy trì sự quản lý ở cấp cao. Nếu một tổ chức muốn thành công, lãnh đạo cần hiện diện ở mọi cấp bậc. Hãy xem xét cách bạn thực hiện các vai trò khi bạn là một quản lý cấp cao, quản lý cấp trung, hoặc một nhân viên, và áp dụng những vai trò đó vào công việc của bạn.
Quản lý cấp cao
Các nhà quản lý cấp cao xem mình là người chịu trách nhiệm cho mọi thứ. Họ cần biến những người dưới quyền thành những người lãnh đạo thông qua quyền hạn của mình. Điều quan trọng là truyền cảm hứng để họ có động lực hoàn thành nhiệm vụ. Hãy chia sẻ tài nguyên một cách tích cực, rõ ràng với tổ chức để mọi người nhận thấy vị trí của họ.
Quản lý cấp trung
Là người đối mặt với sự đối lập giữa chiến lược và thực tiễn. Họ là nguồn cảm hứng, gần gũi với giám đốc và nhân viên, quản lý hiệu suất và kế hoạch, thiết kế những quy trình làm việc hiệu quả.
Nhân viên
Làm nhân viên, có thể bạn cảm thấy bị coi thường, dễ bị tổn thương. Nhưng nếu bạn muốn trở thành một người có trách nhiệm, hãy luôn đặt câu hỏi về lý do và đề xuất các cách làm mới. Hãy cố gắng đồng bộ hóa mục tiêu cá nhân với mục tiêu tổ chức, đảm bảo công việc của bạn mang lại giá trị và khuyến khích người khác làm việc cùng bạn.
Quản lý thay đổi
Người quản lý thay đổi đảm bảo rằng thay đổi diễn ra một cách chính xác và đúng thời điểm. Họ phải tác động đúng cách và đến đúng đối tượng. Hãy đảm bảo mọi người tham gia, lập kế hoạch cho các hoạt động thay đổi đa dạng và hiểu sâu về các khía cạnh phức tạp của quá trình đó.
Nhân viên hợp tác
Tổ chức có thể thuê người ngoài hoặc hợp tác với các bên liên quan. Đối với vai trò này, cần tiếp cận một cách nhẹ nhàng và truyền cảm hứng, kết nối mọi người theo cách ý nghĩa. Việc hiểu rõ mục tiêu đa dạng và liên kết chúng là một nhiệm vụ quan trọng.
Kết luận
Cuộc hành trình của cuộc sống luôn mang lại cơ hội cho chúng ta để đảm nhận những vai trò mới mà không cần phải được đào tạo trước. Mỗi người trong chúng ta đều có thể tự chuẩn bị cho những thách thức đó. Chúng tôi hi vọng rằng đã cung cấp một sự kết hợp hợp lý giữa lý thuyết và thực tiễn, giúp bạn xác định các bước cần thiết để thực hiện vai trò tốt nhất có thể. Chúng tôi hy vọng rằng bạn sẽ đạt được thành công.
Người tóm tắt: Trần Phú An
Xem thêm: Tóm tắt sách “Bí quyết thành đạt của những nhà lãnh đạo tài ba – họ làm việc như thế nào?”
