Tóm tắt sách “Kinh tế học trần trụi”

Giới thiệu về sách:

Cuốn sách “Kinh tế học trần trụi” không chỉ là một bộ sưu tập các lý thuyết kinh tế phức tạp mà còn là một lời giải thích đơn giản và sâu sắc về hoạt động của nền kinh tế. Tác giả không chỉ chia sẻ kiến thức sâu rộng về kinh tế mà còn minh họa bằng các ví dụ và minh chứng cụ thể. Với cách viết sống động và hấp dẫn, cuốn sách này hứa hẹn sẽ giúp mọi độc giả hiểu rõ hơn về bản chất và tác động của kinh tế đối với cuộc sống hàng ngày.

Thông tin về sách:

• Tác phẩm: Kinh tế học trần trụi – Đô La hay Lá Nho?
• Tác giả: Charles Wheelan
• Dịch giả: Bích Ngọc
• Nhà xuất bản Lao động Xã hội
• Sách gồm 419 trang

Về tác giả

Charles “Charlie” J. Wheelan, Tiến sĩ, là một nhà kinh tế học người Mỹ. Ông là người sáng lập và diễn giả của The Centrist Party. Ngoài cuốn sách này, ông còn viết cuốn “Thống kê trần trụi” (Naked Statistics: Strip-ping the Dread from the Data).

Tóm tắt sách “Kinh tế học trần trụi”

Cuốn sách “Naked Economics – Undressing the Dismal Science” chủ đề về kinh tế học, thảo luận về nguyên lý và vấn đề của nền kinh tế thị trường bằng cách phân tích các sự kiện cụ thể một cách đơn giản, giúp những người không có kiến thức cơ bản về kinh tế học hiểu được. Với phong cách viết dễ đọc và ví dụ sinh động, cuốn sách cung cấp một lượng kiến thức đa dạng về các vấn đề kinh tế mà không làm người đọc bị quá tải.

Sức mạnh của thị trường

Trong mỗi ngày, hàng tỷ giao dịch diễn ra trong một nền kinh tế phức tạp. Thị trường, không phải chính phủ, là người điều hành những giao dịch này, và cuộc sống của chúng ta trở nên tốt đẹp hơn nhờ vào sự vận hành của thị trường.

Giả định quan trọng trong kinh tế học

Mỗi cá nhân luôn mong muốn cải thiện cuộc sống của mình và luôn cố gắng tối đa hóa lợi ích cá nhân thông qua việc ra quyết định và lựa chọn.

Những đặc điểm của nền kinh tế thị trường

• Thị trường giúp cuộc sống của chúng ta tốt đẹp hơn bằng cách các doanh nghiệp tối đa hóa lợi nhuận thông qua phục vụ người tiêu dùng.
• Thị trường không tuân thủ luật lệ thông thường. Ví dụ, kim cương có giá trị cao hơn nước, mặc dù nước lại quan trọng hơn trong cuộc sống hàng ngày của con người.
• Thị trường cung cấp những gì chúng ta muốn, không phải những gì chúng ta cần.
• Thị trường sử dụng giá cả để phân phối hàng hóa và nguồn lực khan hiếm và có khả năng tự điều chỉnh.
• Nếu bị áp giá cố định, các doanh nghiệp sẽ tìm cách thay đổi để cạnh tranh.
• Giao dịch thị trường, đặc biệt là toàn cầu hóa, mang lại lợi ích cho tất cả các bên tham gia.
• Sự tan rã của Liên Xô đã chỉ ra rằng sự can thiệp quá mức của chính phủ vào thị trường có thể gây ra những hậu quả lớn.

Sự “lợi hại” của động cơ tư lợi của con người

Mỗi người đều được động viên bởi động cơ tư lợi cá nhân. Khi có tiền thưởng cao, chúng ta sẽ làm việc chăm chỉ hơn. Khi giá xăng dầu tăng, chúng ta sẽ cố gắng hạn chế việc đi lại bằng xe riêng. Ví dụ, nếu một đứa bé biết rằng sẽ được thưởng một chiếc bánh nếu nín khóc, khi người lớn đang nói điện thoại, nó sẽ khóc to để nhận được chiếc bánh. Adam Smith đã viết trong “Sự giàu có của các quốc gia”: “Không phải vì lòng nhân từ của người bán thịt, người ủ rượu, người bán bánh mì mà từ quan tâm đến lợi ích bản thân của họ mà chúng ta có bữa ăn tối”. Hiểu rõ về tính tư lợi cá nhân này, chúng ta có thể lập kế hoạch để giải quyết nhiều vấn đề khó khăn.

Kinh tế học thông tin

Trong lý thuyết kinh tế học cơ bản, tất cả những người tham gia thị trường đều được cho là có “thông tin hoàn hảo”. Cả người tiêu dùng và các doanh nghiệp đều biết những gì mình cần. Nhưng thực tế trên thị trường thì lại phức tạp và lộn xộn hơn nhiều so với lý thuyết cơ bản này.

Ví dụ, chương trình học bổng Hope Scholarships của cựu Tổng thống Clinton đã không thành công vì sinh viên có thông tin về tương lai của mình trong khi các quản lý quỹ lại không. Do đó, chỉ có sinh viên thu nhập thấp mới có thể nhận học bổng này. Kết quả là số tiền hoàn lại không đủ để bù đắp cho vốn và chi phí quản lý quỹ. Trong khi khám bệnh, chúng ta thường thiếu thông tin so với các bác sĩ. Nếu bác sĩ không có đạo đức hoặc kỹ năng không tốt, bệnh nhân sẽ gánh chịu hậu quả.

Để đối phó với tình trạng thiếu thông tin và bảo vệ quyền lợi của mình, các công ty bảo hiểm có thể bán bảo hiểm theo nhóm hoặc tiến hành kiểm định nghiêm ngặt đối với bảo hiểm cá nhân.

Thông tin đóng vai trò quan trọng trong kinh tế thị trường. Các nhà kinh tế nghiên cứu hành vi của chúng ta khi có thông tin và khi không.

Cục Dự trữ Liên bang, chính sách tiền tệ và lạm phát

Tổ chức Cục Dự trữ Liên bang gồm có 12 ngân hàng và 1 Hội đồng Thống đốc với 7 thành viên. Chủ tịch của Cục cũng là người đứng đầu Hội đồng này. Nhiệm vụ chính của Cục bao gồm giám sát và điều chỉnh hoạt động của các ngân hàng thương mại, liên kết các hoạt động tài chính; và một nhiệm vụ quan trọng nhất là thực hiện chính sách tiền tệ. Để duy trì sự tăng trưởng ổn định của nền kinh tế, Cục Dự trữ Liên bang cần phải quyết định một lượng tín dụng “vừa phải”.

Nếu lượng tiền được Cục Dự trữ Liên bang cung cấp vào nền kinh tế – thông qua các ngân hàng thương mại lớn – quá lớn, lãi suất sẽ giảm, dẫn đến việc các công ty đầu tư sản xuất nhiều hơn và nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, khi lãi suất thấp, người tiêu dùng sẽ tăng chi tiêu, dẫn đến tăng cung hàng hóa hơn cầu, gây ra việc tăng giá và lạm phát. Lạm phát sẽ có những hậu quả như sức mua giảm, ngân hàng không dám cho vay dài hạn cho người dân, ảnh hưởng đáng kể đến những người đã nghỉ hưu hoặc sống dựa vào thu nhập cố định, và làm biến dạng nền kinh tế… Do những hậu quả lớn này, lạm phát, đặc biệt là lạm phát phi mã, là điều mà tất cả các chính phủ đều lo sợ.

Giảm phát – một hiện tượng trái ngược với lạm phát – cũng gây ra những ảnh hưởng xấu không kém. Giảm phát khiến người tiêu dùng giảm chi tiêu và làm cho nền kinh tế ngừng phát triển. Các công ty phản ứng bằng cách tiếp tục giảm giá. Và như vậy, giảm phát tạo ra một chu trình giảm dần kéo theo suy thoái kinh tế.

Chính sách tiền tệ giống như một con dao hai lưỡi. Sử dụng đúng cách, nó có thể giúp nền kinh tế phát triển mạnh mẽ và tránh được những cú sốc lạm phát hoặc giảm phát. Nhưng nếu sử dụng sai, nó có thể gây ra tổn thất nghiêm trọng cho nền kinh tế.

Thương mại và Toàn cầu hóa Thương mại là một phát minh tuyệt vời. Thương mại – trao đổi hàng hóa – đã biến ngô thành máy nghe đĩa CD, biến phần mềm Windows thành những chai rượu vang cao cấp, biến Boeing thành hàng tấn hoa quả và rau củ tươi… Các quốc gia có khả năng tham gia thương mại với nhiều quốc gia khác sẽ phát triển nhanh hơn so với những quốc gia không có khả năng thương mại.

Toàn cầu hóa – thương mại ở tầm toàn cầu – giúp cho mỗi quốc gia tập trung vào việc sản xuất những gì họ đạt năng suất cao nhất, có lợi thế nhất và sau đó tiến hành mua bán, trao đổi hàng hóa với các nước khác. Toàn cầu hóa mang tính cạnh tranh cao và vì thế tạo ra những người thua cuộc – những nước không đạt năng suất cạnh tranh với những nước khác cùng sản xuất một mặt hàng. Vì lý do này và một số lý do khác – trong đó có lý do chính trị – một số nước đã không thật sự tham gia vào việc toàn cầu hóa. Và đây là sai lầm của họ vì xem xét tất cả mọi yếu tố liên quan, tham gia toàn cầu hóa vẫn đem lại nhiều lợi ích hơn so với việc đóng cửa.

Giải pháp cho nền kinh tế của các nước đang phát triển

Theo tổ chức Nông nghiệp và Lương thực của Liên Hiệp Quốc (FAO) hiện vẫn còn đến 1 tỷ người không có đủ lương thực để ăn. Và trong khi thế giới đã đạt được những thành tựu vĩ đại như lên mặt trăng, giải mã bộ gen con người, vẫn có đến 2 tỷ người có thu nhập dưới 2 đô la Mỹ một ngày. Phần đông nhóm người “nghèo khổ” này thuộc về các nền kinh tế đang phát triển. Chúng ta hãy xem xét những giải pháp sau đây cho những nền kinh tế này:

• Cần có một Chính phủ hiệu quả. Để tăng trưởng và thịnh vượng, một quốc gia cần phải có luật pháp, khả năng cưỡng chế khi có người vi phạm pháp luật, hệ thống tòa án nghiêm minh, cơ sở hạ tầng cơ bản tốt, chính phủ không tham nhũng và được tôn trọng bởi người dân.
• Xác định rõ quyền sở hữu của người dân và doanh nghiệp. Quyền sở hữu – đặc quyền pháp lý đối với tài sản – giúp người dân thuê, chia nhỏ, chuyển nhượng hợp pháp hoặc sử dụng tài sản để vay vốn.
• Loại bỏ những quy định không hợp lý. Các quy định không hợp lý gây ra sự bất ổn và phiền toái cho người dân và doanh nghiệp. Chúng cũng làm tăng nguy cơ tham nhũng.
• Tập trung vào việc nâng cao trình độ nhân viên. Những nền kinh tế phát triển cần phải luôn chú trọng vào việc đào tạo và huấn luyện nhân sự. Hơn nữa, các quốc gia này cần tạo ra một môi trường làm việc thuận lợi để những người có kỹ năng cao có thể cùng làm việc và phát huy tối đa khả năng của mình. Nếu không, họ sẽ tìm kiếm cơ hội ở các quốc gia phát triển.
• Vượt qua những rào cản địa lý. Theo Ngân hàng Thế giới, chỉ có 2 trong số 30 quốc gia giàu có nằm trong vùng nhiệt đới. Khí hậu nhiệt đới không tốt cho sản xuất lương thực và sức khỏe con người. Các quốc gia trong vùng nhiệt đới cần phải tạo ra cơ chế để khuyến khích sản xuất các loại thuốc điều trị bệnh dành cho vùng này.

Giải pháp quan trọng là mở cửa nền kinh tế để thoát khỏi cái bẫy của nền kinh tế dựa chủ yếu vào nông nghiệp.

• Mở cửa nền kinh tế. Như đã đề cập ở trên, mở cửa nền kinh tế, giao thương, nhập khẩu và xuất khẩu đến các quốc gia khác là rất quan trọng cho các nền kinh tế đang phát triển.
• Thực hiện chính sách tài chính và tiền tệ có trách nhiệm. Chính phủ cần phải thực hiện chính sách tài chính một cách có trách nhiệm. Nếu Chính phủ lãng phí ngân sách, sẽ gây ra thuế cao hơn, lạm phát và cao hơn là vỡ nợ. Chính sách tiền tệ cũng cần phải được thực hiện một cách cẩn thận để tạo ra sự phát triển kinh tế ổn định mà không gặp phải các vấn đề của lạm phát hoặc giảm phát mạnh.
• Đừng phụ thuộc quá nhiều vào tài nguyên thiên nhiên. Một số quốc gia có tài nguyên thiên nhiên phong phú nhưng lại không phát triển. Việc sử dụng tài nguyên này một cách thông minh là cần thiết để phát triển kinh tế.

Lời kết

Sau khi tóm tắt xong cuốn sách kinh tế học trần trụi, chúng ta nhận thấy rằng kinh tế không chỉ là một ngành học phức tạp mà còn là một lĩnh vực ảnh hưởng sâu rộng đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Cuốn sách đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cơ bản của kinh tế, từ những nguyên lý cơ bản đến những vấn đề phức tạp như tài chính quốc tế và toàn cầu hóa.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất chúng ta học được từ cuốn sách này là ý thức về tầm quan trọng của việc hiểu biết về kinh tế trong quyết định và hành động của mỗi người dân. Bằng cách hiểu rõ hơn về cách hoạt động của nền kinh tế, chúng ta có thể đóng góp vào sự phát triển của xã hội và tạo ra những quyết định thông minh hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Với kiến thức mà cuốn sách đã truyền đạt, chúng ta hy vọng sẽ trở thành những công dân có trách nhiệm, có khả năng phản ánh và tham gia vào việc xây dựng một nền kinh tế bền vững và phát triển, mang lại lợi ích cho tất cả mọi người trong xã hội.

Người tóm tắt: Lâm Minh Chánh

Xem thêm: Tóm tắt sách “Khởi Nghiệp Tinh Gọn”