Ma trận BCG là gì? Bên cạnh, ma trận SWOT chúng ta còn có ma trận BCG. Vậy chính xác thì ma trận BCG là gì? Cách tính ma trận BCG như thế nào? Để tìm hiểu chi tiết nhất về ma trận BCG, bạn hãy tham khảo ngay bài viết bên dưới đây của mình nhé.
Ma trận BCG là gì?
Được tạo bởi Boston Consulting Group, ma trận Boston – còn được gọi là ma trận BCG hoặc ma trận tăng trưởng – cung cấp cho doanh nghiệp một khuôn khổ để phân tích sản phẩm theo tăng trưởng và thị phần. Ma trận đã được sử dụng từ năm 1968 để giúp các công ty hiểu rõ hơn về những sản phẩm nào tốt nhất giúp họ tận dụng cơ hội tăng trưởng thị phần.
Ma trận BCG được chia thành 4 phần dựa trên một phân tích về tăng trưởng thị trường và thị phần tương đối, thể hiện trong sơ đồ dưới đây.
- 1. Ngôi sao: Sản phẩm ở các thị trường tăng trưởng cao với thị phần cao.
- 2. Bò sữa: Sản phẩm ở các thị trường tăng trưởng thấp với thị phần cao.
- 3. Dấu hỏi: Các sản phẩm ở các thị trường tăng trưởng cao với thị phần thấp.
- 4. Con chó: Đây là những sản phẩm có mức tăng trưởng thấp và thị phần thấp.
Phân tích ma trận BCG
Ghép các thành phần trong ma trận BCG, chúng ta có những kết luận như sau:
1. SBU ngôi sao
Đại diện cho những sản phẩm đang cạnh tranh tốt trên thị trường, mang lại lợi nhuận cao và còn nhiều cơ hội để đầu tư phát triển trong dài hạn. Thường các sản phẩm thuộc SBU ngôi sao này cần nguồn đầu tư khủng để duy trì tốc độ tăng trưởng cũng như giữ vững vị thế dẫn đầu của nó.
Khi tốc độ tăng trưởng của sản phẩm suy giảm, sản phẩm sẽ trở thành SBU bò sữa nếu nó vẫn duy trì lượng thị phần lớn trên thị trường.
2. SBU bò sữa
Đại diện cho những sản phẩm có tốc độ tăng trưởng thấp, nhưng vẫn chiếm thị phần lớn trên thị trường. Ở SBU bò sữa này, sản phẩm đã có chỗ đứng vững chắc trong lòng khách hàng, nên nó chỉ cần khoản đầu tư vừa đủ để duy trì lợi thế cạnh tranh.
Tất nhiên, doanh nghiệp cần phải duy trì chỗ đứng của sản phẩm thuộc khu vực SBU này, để có nguồn lợi nhuận tốt để có tiền đầu tư cho các ngôi sao.
3. SBU dấu hỏi
Đại diện cho những sản phẩm nằm ở thị trường có tốc độ tăng trưởng cao và triển vọng tốt, nhưng lại chỉ chiếm thị phần thấp. Vấn đề ở đây là sản phẩm này có thể có tiềm năng trong tương lai, nhưng lại cần khoản đầu tư tương đối lớn để cạnh tranh với những đối thủ mạnh ngoài kia.
Nên đầu tư mạnh vào sản phẩm, hay lặng lẽ rút lui để bảo toàn nguồn vốn? Đó là dấu hỏi lớn đối với những danh mục nằm trong SBU này.
4. SBU con chó (hay còn gọi là chó mực trong một số tài liệu)
Đại diện cho những sản phẩm rơi vào thị trường kém hấp dẫn, có tốc độ tăng trưởng thấp & thị phần thấp. Thường với những sản phẩm ít triển vọng như này, doanh nghiệp hiếm khi đầu tư tiền bạc vào chúng. Nếu có chăng, họ chỉ cố gắng thu hồi đủ vốn để kịp thời rút lui.
Việc phân loại các danh mục sản phẩm của doanh nghiệp trong ma trận BCG sẽ giúp bạn nắm bắt được vòng đời của các sản phẩm, phân bổ và cân bằng vốn đầu tư sao cho hợp lý.
Ưu điểm và nhược điểm của ma trận BCG
Ưu điểm
Sau đây là một số ưu điểm của ma trận BCG:
- Dễ thực hiện;
- Giúp hiểu được các vị trí chiến lược của danh mục đầu tư kinh doanh;
- Ma trận BCG là điểm khởi đầu tốt để phân tích kỹ lưỡng hơn.
Nhược điểm
Bên cạnh những ưu điểm trên thì Phân tích tăng trưởng Boston đã bị chỉ trích nặng nề vì quá đơn giản hóa và thiếu độ hữu dụng.
Sau đây là những hạn chế chính của ma trận BCG:
- Kinh doanh chỉ có thể được phân loại thành 4 góc phần tư. Có thể gây khó hiểu khi phân loại một đơn vị kinh doanh rơi ngay giữa.
- Nó không định nghĩa ‘thị trường’ là gì. Các doanh nghiệp có thể được phân loại là bò sữa, trong khi chúng thực sự là những con chó, hoặc ngược lại.
- Chưa tính đến các yếu tố bên ngoài khác có thể ảnh hưởng & thay đổi hoàn toàn tình hình kinh doanh.
- Thị phần và tăng trưởng ngành không phải là yếu tố quyết định của lợi nhuận, thị phần cao không có nghĩa là lợi nhuận cao.
- Ma trận BCG phủ nhận sự cộng hưởng giữa các đơn vị khác nhau cùng tồn tại. Chó có thể quan trọng như bò sữa đối với các doanh nghiệp nếu nó giúp đạt được lợi thế cạnh tranh cho phần còn lại của công ty.
Cách tính ma trận BCG nhanh chóng
Sau đây là video chi tiết để về cách vẽ ma trận BCG:
Ví dụ về ma trận BCG
1. Ma trận BCG của Vinamilk
Bước 1: Xác định các danh mục SBU của Vinamilk và đánh giá cơ hội tăng trưởng của chúng trong tương lai.
| SBU | Thị phần SBU(%) | Thị phần đối thủ cạnh tranh (%) | Mức thị phần tương đối trong ngành (%) | Mức tăng trưởng của doanh số bán hàng trong ngành (%) | Doanh thu (Nghìn tỷ VNĐ) |
|---|---|---|---|---|---|
| Sữa nước | 50 | 33 | 1.52 | 21 | 9296.55 |
| Sữa bột | 30 | 24 | 1.25 | 23 | 7702.86 |
| Sữa đặc | 75 | 25 | 3.00 | 10 | 4515.47 |
Bước 2: Sắp xếp các danh mục SBU của Vinamilk vào ma trận và xác định chiến lược
SBU sữa bột
Sữa bột của Vinamilk chiếm 30% thị phần nhưng thị trường tiêu thụ sản phẩm sữa bột của Vinamilk chủ yếu ở khu vực nông thôn. Ở các thành phố lớn, thị phần của sữa bột Vinamilk gặp phải sự cạnh tranh lớn từ các hãng sữa nước ngoài do tâm lý tiêu dùng của người dân thành thị ưa chuộng hàng ngoại.
Tuy nhiên, nhóm sản phẩm sữa bột của Vinamilk ngày càng đa dạng để đáp ứng với nhu cầu thực tế về phân khúc khách hàng và đối tượng khách hàng mục tiêu, không chỉ giới hạn ở đối tượng trẻ em mà còn đã được mở rộng sang nhiều đối tượng như phụ nữ mang thai, người lớn tuổi, người bị bệnh tiểu đường, người thừa cân, béo phì. Chính vì vậy, đây vẫn sẽ là lợi thế không nhỏ giúp Vinamilk tiếp tục nắm giữ thị phần.
Giải pháp: Vinamilk nên tiếp tục đầu tư vào danh mục SBU sữa bột, đẩy mạnh hoạt động marketing cho SBU sữa bột, phát triển thêm các dòng sản phẩm mới, đặc biệt là định vị dòng sản phẩm ở phân khúc giá thấp.
SBU sữa nước
SBU sữa nước tiếp tục là mặt hàng chủ lực, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng doanh thu của Vinamilk. Năm 2012, thị trường sữa nước (sữa pha sẵn) vẫn do Vinamilk và Friesland Campina nắm giữ. Với lợi thế hơn về dòng sản phẩm sữa tươi tiệt trùng 100%, được sản xuất theo chu trình khép kín từ khâu chăn nuôi, thu mua, chế biến và đóng gói; sữa nước vẫn là phân khúc mang lại nhiều cơ hội và lợi nhuận cho Vinamilk.
Giải pháp: Vinamilk nên tập trung triển khai đầu tư vào năng lực sản xuất sữa : mở rộng các trang trại, phát triển đàn bò, xây dựng các nhà máy với công nghệ mới… ngoài ra đẩy mạnh chiến lược marketing, quảng cáo nhằm duy trì hình ảnh, mở rộng đối tượng khách hàng.
SBU sữa đặc
SBU sữa đặc của Vinamilk xuất hiện khá sớm và cho đến giờ vẫn có chỗ đứng nhất định trên thị trường. SBU sữa đặc là dòng sản phẩm có thị phần cao nhưng mức tăng trưởng thấp nên cần có chính sách đầu tư thích hợp
Giải pháp: Vinamilk nên tiếp tục duy trì đầu tư, đẩy mạnh các sản phẩm hướng tới đối tượng khách hàng bình dân và cách kênh phân phối sản phẩm.
2. Ví dụ ma trận BCG của Apple
SBU Bò sữa
Có hai sản phẩm của Apple thuộc danh mục Cash Cow của BCG Matrix của Apple, đầu tiên là Apple iTunes và thứ hai là Apple MacBook + iMac tựa .
Trong những năm qua iTunes, MacBook + iMac đã đạt được vị trí trở thành một Cash Cow cho công ty.
Công ty đã tự tạo ra một phân khúc thích hợp và có cơ sở của những người trung thành chỉ thích các sản phẩm của Apple.
Nhưng vì ngành công nghiệp điện toán đang dần trở nên di động và di động, nhu cầu phải có máy tính xách tay và máy tính để bàn cũng giảm, do đó chúng ta có thể thêm Apple iMac + MacBook trong danh mục Chó .
SBU ngôi Sao
Các đơn vị kinh doanh đại diện cho ngôi sao của một tổ chức cũng chia sẻ tính năng có thị phần cao, nhưng điều khiến họ khác biệt so với SBU bò sữa là ngành công nghiệp tương ứng của họ vẫn có thể mở rộng hơn nữa.
Đối với Apple, iPhone của họ chắc chắn là Ngôi sao cho họ. Với mỗi lần ra mắt mới của Apple iPhone, công ty quản lý để thiết lập các kỷ lục bán hàng mới.
Biết về sức mạnh thiết kế và công nghệ của mình, iPhone của Apple có tập hợp những người trung thành của riêng mình nhờ đó nó dễ dàng xoay sở để thoát khỏi sự cạnh tranh có sẵn trên thị trường.
Apple iPad và Apple Smartwatch cũng được coi là Ngôi sao cho công ty và hiện đang trong quá trình chuyển đổi để trở thành Cows Cash cho công ty.
SBU Dấu chấm hỏi
Apple TV kiếm được một ít tiền, nhưng nó không đạt được tiềm năng thực sự của nó.
Nếu Apple có thể giải quyết một vài vấn đề về hệ sinh thái, họ thực sự có thể sở hữu không gian TV. Có rất nhiều tin đồn về một sản phẩm Apple TV có thể có thể chiếm ưu thế như iPod / iPhone / iPad
SBU con chó
Chó là những sản phẩm được cho là có tiềm năng phát triển nhưng không thể tạo ra phép màu do sự tăng trưởng thị trường chậm.
Việc không cung cấp kết quả như mong đợi khiến sản phẩm trở thành một nguồn lỗ cho tổ chức, thúc đẩy ban lãnh đạo rút khoản đầu tư trong tương lai vào liên doanh. Vì sản phẩm dự kiến sẽ không mang lại bất kỳ nguồn vốn đáng kể nào, đầu tư trong tương lai được coi là sự lãng phí tài nguyên của công ty, có thể được đầu tư vào danh mục Câu hỏi hoặc ngôi Sao thay thế.
Apple iPod được coi là thứ lớn tiếp theo khi chúng được giới thiệu trên thị trường nhưng cuối cùng không tạo được tác động đáng kể do cạnh tranh cao và nhu cầu khách hàng thấp.
Trong BCG Matrix của Apple, iPod của Apple có thể dễ dàng được đặt trong danh mục Chó.
>>> Xem thêm: Thị trường mục tiêu là gì? Cách xác định thị trường mục tiêu
Ý nghĩa của ma trận BCG
- Ma trận BCG là một công cụ hữu ích giúp phân bổ nguồn đầu tư cho công ty một bí quyết hợp lý.
- Ma trận BCG là một lát cắt nhỏ của bức tranh tổng quan về vấn đề hiện tại của công ty.
- Ma trận BCG ít có thành quả dự báo cho tương lai.
- Ma trận BCG không đề cập các khía cạnh liên quan tới môi trường bên ngoài.
- Ma trận BCG sẽ có những sai sót dựa trên những giả định được xác định từ ma trận.
Chú ý khi dùng ma trận BCG
- Thị trường phát triển cũng có thể là thước đo không đầy đủ về tính hấp dẫn của thị trường.
- Thị trường chia sẻ là thước đo về năng lực sản sinh ra tiền bạc hàng hoá.
- Nếu như chỉ tập trung vào Thị trường phát triển và Thị trường chia sẻ sẽ làm cho công ty quên đi những yếu tố khác giúp ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững của sản phẩm.
- Vòng đời của các danh mục sản phẩm có khả năng khác nhau và quy về một tiêu chuẩn chắc chắn.
Trên đây là bài viết Ma trận BCG là gì? Cách vẽ ma trận BCG nhanh chóng. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích với tất cả mọi người. Nếu có thắc mắc gì thì để lại phản hồi bên dưới nhé.
Hữu Đệ – Tổng hợp và edit
